جهان‌بینی یک‌سویهٔ هانس روسلینگ

هانس روسلینگ پزشک، آماردان و آموزگارِ اجتماعیِ سوئدی بود که در دوران حیاتش به شهرتی کم‌نظیر دست یافت. سخنرانیِ پربیننده‌اش در تِد و معرفیِ وی توسطِ مجلهٔ تایم در سال ۲۰۱۲ به عنوان یکی از صد چهرهٔ تأثیرگذار جهان شواهدی بر این شهرت هستند. او مصاحبه‌ها و ارائه‌های جذاب و متعددی داشت و هدفش این بود که با استفاده از آمار و ارقام تصویر واقع‌بینانه‌تری از جهانِ امروز به مخاطبانش ارائه دهد. کتابِ وی به نامِ Factfullness‌ به کمک خانواده‌اش پس از مرگش منتشر شده و در ایران نیز تحتِ عناوینی چون «واقع‌نگری» و «واقعیت» ترجمه گشته است. این کتاب فروش زیادی داشته و مورد پسند بسیاری قرار گرفته است، اما دارای منتقدانی نیز هست. این یادداشت برگرفته از مقالهٔ انتقادی یک استاد سوئدی به نام کریستین برگرن است که با کمی تلخیص و ویرایش ترجمه شده است. …

بیانیهٔ آزادی بذر

بذر، سرچشمه‌ و سرآغازِ حیات و غذا است؛ هدیهٔ رایگان، زنده و کهنِ طبیعت به انسان‌ها و از نمادهای تنوّع زیستی و فرهنگی. چند دهه‌ای است که شرکت‌های فراملیّتی نظیر مونسانتو یا بایر بذرهای بومی جهان را به بهانهٔ توسعه و پیشرفت فن‌آوری و با ادّعایِ کار ارزش‌افزا بر روی آن‌ها، در قالبِ دست‌کاری‌های ژنتیکی و محصولات تراریخته تحت مالکیت انحصاری خود در می‌آورند. …

مطالب کوتاه نمایش همه

کاهش ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در غذا

موفقیت کشاورزی صنعتی در افزایش تولید مواد غذایی قابل انکار نیست، اما این موفقیت فقط از برخی جهات قابل دفاع است: باید در نظر داشت که کشاورزی صنعتی—به جز مواردی نسبتاً استثنایی—منجر به فرسایش یا تحلیل رفتن خاک نیز شد و می‌شود. اما کاهش کیفیت منابع خاک به معنای افت کیفیت محصولات غذایی و کاهش ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در آن‌ها نیز هست. …

برده‌های انرژی

این نوشته برگرفته از ایده‌های ریچارد باکمینیستر فولر، معمار و نظریه‌پرداز آمریکایی است که توسط استوارت مک‌میلن، کاریکاتوریست استرالیایی، به شکلی هنرمندانه و آموزنده مصور شده است. آن‌چه می‌خوانید خلاصه‌ای از روایت مک‌میلن است. …

اطلاع‌رسانی گمراه‌کننده دربارهٔ کیسه‌های پلاستیکی تجزیه‌پذیر

برخی از انواع پلاستیک‌های تجزیه‌پذیر به شکلی گمراه‌کننده به مصرف‌کننده‌ها معرفی می‌شوند. این نوع پلاستیک‌ها از مواد مشابه پلاستیک‌های معمولی تشکیل شده‌اند، منتها زودتر به قطعات ریز تقسیم می‌شوند. اما این قطعات ریز به سرعت و به شکلی بی‌خطر به طبیعت باز نمی‌گردند؛ بلکه برعکس، تا مدت‌های طولانی به صورت ریز‌پلاستیک در طبیعت باقی می‌مانند و وارد چرخه‌های غذایی می‌شوند. …

کبوترخانه: جایگزینی ساده برایِ کودهای شیمیایی

کبوترخانه‌ راه‌کاری ساده‌، ارزان، مؤثر و کم‌عارضه است که نیاکانِ ما به کمکِ آن کشاورزیِ بومیِ ایران را رونق بخشیدند و هزاران سال ادامه دادند. در این نوشتهٔ کوتاه با این راهِ حلِ هوشمندانه و زیبا آشنا می‌شویم. …

ایده‌هایی ساده برای خلوت کردنِ کمدِ لباس‌هایتان

خلوت کردن کمدِ لباس‌ها راهِ حلی است که قطعاً از آن لذت خواهید برد. شکی نیست که موثرترین و بهترین روش برای خلوت کردن کمدِ لباس‌هایتان این است که از خریدن لباسِ جدید پرهیز کنید تا لباس‌های فعلی به تدریج کهنه و از رده‌خارج شوند و به این ترتیب از تعداد و حجم لباس‌هایتان کاسته شود. اما در کوتاه‌مدت، کارهای دیگری نیز می‌توانید انجام دهید. ایده‌های زیر به شما کمک خواهند که کمدِ لباس خلوت‌تری داشته باشید. …

رودخانه‌هایی که مقام انسانی یافتند

بعد از نیوزیلند، هندوستان دومین کشوری در جهان شد که به رودخانه‌‌ها موقعیتی انسان‌گونه اعطا می‌کند. دادگاهی در ایالت اوتاراکند واقع در منطقهٔ هیمالایا چنین حکم کرد: رودهای جَمُنا و گَنگ موجوداتِ زندهٔ انسانی هستند. این رودخانه‌ها در حال از دست دادن هستی‌شان هستند و وقت آن رسیده که اقداماتی خارق‌العاده‌ برای مراقبت و محافظت از آن‌ها انجام گیرد. …

دیروز و اکنون: از نگاه دیگران نمایش همه

مدیریتی که به استقبال بی‌قراری‌ها می‌رود

پیروزی در نرد موکول به مدیریتی منعطف است که می‌تواند خود را با شرایطی که طاس برایش رقم می‌زند وفق دهد و از این جهت بازی نرد همچون زندگی در فلات ایران است. این مدیریت منعطف در همۀ عرصه‌ها، از زراعت بگیریم تا صناعت یا تجارت و خصوصاً در عرصه‌های کلان مدیریتی، یگانه راه بقای ما در این فلات ملتهب بوده است. …

متن سخنرانی نصرت‌الله صفائیان به مناسبت هفتهٔ منابع طبیعی

آقای صفائیان از چالش‌های پیش‌روی ایران در حوزهٔ منابع طبیعی، آب و غذا می‌گوید. این مطلب در وب‌گاه بامدادِ ما منتشر شده است و مجلهٔ یوتوپیا صرفاً آن‌را جهت بازنشر انتخاب نموده و در تهیه، تألیف و انتشار آن نقشی نداشته است. به منظور افزایش خوانایی، مطلب، بدون دستکاری در محتوا، ویراستاری شده است. …

گفتگو با عبدالحسین وهاب‌زاده دربارهٔ اهمیت فوق‌العادهٔ تجربهٔ طبیعت در کودکی

مصاحبه با عبدالحسین وهاب‌زاده: با توجه به اهمیت فوق‌العادهٔ تجربهٔ طبیعت در کودکی باید گفت که ما در شرایط امروزی زندگی شهری در تامین این تجربه برای کودکان خویش غفلت کرده‌ایم و این غفلت برای آیندهٔ محیط زیست ما می‌تواند بس گران تمام شود. این مطلب برای اولین بار در مجلهٔ دانش‌نامه (و وب‌گاه زیست‌بوم) منتشر شده و مجلهٔ یوتوپیا صرفاً آن‌را جهت بازنشر انتخاب نموده است. …

حادثه، پسماند و سلاح: انرژی هسته‌ای به ریسک‌هایش نمی‌ارزد

در منتخب سردبیر/نوشته شده در سال ۲۰۱۵ توسط

پیرامونِ انرژیِ هسته‌ای حرف‌های مثبت و منفیِ زیادی زده می‌شود، اما گروهِ روزافزونی از کارشناسان معتقدند که ریسک‌ها و هزینه‌های این فن‌آوری (در مقایسه با سایرِ گزینه‌های تجدیدپذیرِ تولید انرژی) بیش از اندازه زیاد است. در این نوشته یکی از کارشناسانِ منتقدِ‌ انرژیِ هسته‌ای ایرادهای وارده به آن‌را جمع‌بندی می‌کند.

تولد بدون جراحی: چطور زایمان طبیعی از زنان دریغ شد

در منتخب سردبیر/نوشته شده در سال ۲۰۱۲ توسط

این مطلب نوشته‌ی پَت توماس روزنامه‌نگار و نویسنده‌‌ی چندین کتاب در حوزه‌ی بارداری و زایمان است. او معتقد است که «در نظامِ پزشکیِ امروز، حتی در جوامع پیشرفته‌ مانند انگلستان، زنان به مثابه بیمار و نه کسی که به زودی مادر می‌شود معاینه، ارزیابی و درمان می‌شوند؛ بنابراین تعجبی ندارد که از زایمانِ طبیعی وحشت کنند.» او این پرسش را مطرح می‌کند که آیا فرایندِ بارداری و زایمان به کسب‌ و کاری شدیداً پزشکی‌شده تبدیل نشده است؟

اخلاق زمین

در منتخب سردبیر/نوشته شده در دههٔ ۱۹۴۰ توسط

آلدو لئوپولد در این نوشته مقوله‌ی اخلاقِ زمین را معرفی می‌کند و مبانی فرگشتی و اکولوژیکِ آن‌را شرح می‌دهد. این نوشته بعد از گذشت بیش از نیم قرن که از زمانِ نگارشِ آن می‌گذرد، در شمار تأثیرگذارترین مطالب نوشته شده در حوزه‌ی حفاظت از محیطِ زیست است.

جداکردنِ صلح از توسعه

در منتخب سردبیر/نوشته شده در دههٔ ۱۹۸۰ توسط

در این نوشته‌، ایوان ایلیچ (فیلسوف و منتقدِ اجتماعی اتریشی-آمریکایی) با مراجعه‌ای موجز و تلفیقی به تحولاتِ قرنِ دوازدهم اروپا تا امروز، ریشه‌های تاریخی مفهوم «توسعه» را نشانه می‌گیرد و نشان می‌دهد که توسعه به کمکِ‌ اتحاد با آن‌چه او «صلحِ اقتصادی» می‌خواند تبدیل به اسلحه‌ای خطرناک علیهِ خودبسندگی و معیشت تمامِ مردمِ جهان شده است. فرایندی که مردمانِ جهان را به مصرف‌کنندگانِ منفعلِ کالاها و خدماتِ صنعتی تبدیل می‌کند؛ با حذفِ جنسیت از کارِ صنعتی و ایجادِ کارِ سایه، جنگی تمام عیار بین زن و مرد به وجود می‌آورد؛ و مروج اعمالِ خشونت علیهِ محیطِ زیست و منابعِ مشترک است.

عواملِ اصلیِ گرمایشِ زمین به روایت نمودار

در منتخب سردبیر/نوشته شده در سال ۲۰۱۵ توسط

دمای میانگینِ سطحِ زمین از ۱۸۸۰ تاکنون نزدیک به یک درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یافته است، پدیده‌ای که به گرمایش جهانی و به تعاقبِ آن تغییر اقلیم شهرت دارد. شواهدِ زیادی وجود دارد که انتشارِ گازهای گل‌خانه‌ای در اثر فعالیت‌های انسان را علتِ بروزِ گرمایش جهانی می‌داند. اما شکاکیون، ضمنِ رد یا کم اهمیت دانستنِ نقشِ انسان در این رابطه، عواملِ طبیعی را دلیلِ اصلی گرمایش جهانی می‌دانند. اما آیا این دلایل می‌توانند افزایش روزافزون دمای سطحی کره‌ی زمین را توضیح بدهند؟ در این نوشته با استفاده از آمار و ارقام و رسمِ چند نمودار ساده نقشِ فرایندهای صنعتی و طبیعی را در گرمایشِ جهانی بررسی می‌کنیم. داده‌های موردِ استفاده در این نمودارها بر اساس یافته‌های یکی از موسسه‌های زیرمجموعه‌ی ناسا گردآوری شده‌اند.

توسعه‌‌ی مدرن و مراحلِ شش‌گانه‌ی دگردیسی نگاه‌ِ غرب به بیگانه‌

در منتخب سردبیر/نوشته شده در دههٔ ۱۹۸۰ توسط

این مطلب ترجمه‌ی صفحه‌هایی از کتابِ «کارِ سایه» نوشته‌ی ایوان ایلیچ فیلسوف و منتقدِ اجتماعی اتریشی است. در این نوشته او به ریشه‌‌ی مفهوم «توسعه‌ی مدرن» می‌پردازد و آن‌را به شش مرحله از دگردیسی نگاهِ غرب به دنیای خارج از خود متصل می‌کند. نوشته‌های ایلیچ فشرده هستند و اگر چه نسبتاً ساده می‌نویسد، اما گستردگی معنایی حوزه‌ای که پوشش می‌دهد کارِ ترجمه‌ی آثار او را دشوار می‌سازد. به اعتقادِ ما، تفکراتِ ایلیچ به واسطه‌‌ی دانشِ گسترده‌ و تحلیل‌های جسورانه، خلاق و موشکافانه‌ای که ارائه می‌دهد ریشه‌هایِ بحرانِ اکولوژیک و اجتماعی دورانِ معاصر را نشانه می‌گیرد.

برو بالا