آیا ماهی‌ها هوشمند هستند؟ آیا احساس دارند؟ آیا خودآگاه هستند؟

بشرِ مدرن طیِ چند صد سالِ گذشته شاهدِ افزایشِ خیره کننده‌ی میزانِ مصرفِ انرژیِ خود بوده است به گونه‌ای که باور به دائمی بودنِ این روندِ صعودی در ذهن و فرهنگ‌ِ جوامعِ مدرن ریشه دوانیده است. در این نوشته که توسط یک اخترفیزیک‌دانِ آمریکایی نوشته شده است افسانه‌ی رشدِ نامحدودِ‌ انرژی، حتی اگر به سرچشمه‌ی ارزان و نامحدودِ‌ انرژی دست بیابیم، توسط چند استدلالِ ساده‌ی فیزیکی باطل می‌شود.

آیا غلبه بر تغییرِ اقلیم به کمک روی‌کردهایِ تقلیل‌گرا امکان‌پذیر است؟ ریچارد هاینبرگ معتقد است که این روی‌کردها نه تنها ناکارآمد هستند، بلکه حتی در صورتِ موفقیت راه را برایِ ورودِ بحران‌هایِ عمیقِ بعدی باز می‌گذارند. برایِ مقابله با تغییرِ اقلیم و سایرِ بحران‌هایی که در صف ایستاده‌اند، روی‌کردهایِ کل‌گرا لازم است.

آیا توافق حاصل شده در کنفرانسِ پاریس یک دستاورد مهم محسوب می‌شود؟ در حالی‌که اغلبِ سیاست‌مداران، رسانه‌هایِ جریانِ اصلی و حتی سازمان‌هایِ زیست‌محیطی پاسخِ مثبتی به این سوال می‌دهند، نگاه‌هایِ دیگری نیز وجود دارد. در این نوشته با یکی از انتقادی‌ترین مواضع نسبت به توافقِ پاریس و محدودیت‌هایِ ذاتیِ آن آشنا می‌شویم؛ روایتی از سردخاک‌هایِ سیبری، فلوریدایی که زیرِ آب می‌رود، یخسارهایی که فرو می‌پاشند و بحرانی طولانی و عمیق که می‌تواند طومارِ نظامِ اقتصادیِ امروزِ جهان را در هم بپیچد.

اشتباه خواهد بود اگر فکر کنیم تأثیراتِ کربنی که در جو منتشر می‌کنیم به چند دهه یا قرن محدود خواهد شد. مسئولیتِ بینِ‌نسلیِ ما شاملِ آینده‌ای بَس‌دورتر می‌شود که ممکن است به ده‌ها یا صدها هزار سال برسد. این نوشته به مناسبتِ برگزاریِ کنفرانسِ تغییرِ اقلیم در پارس منتشر می‌شود.