اطلاع‌رسانی گمراه‌کننده دربارهٔ کیسه‌های پلاستیکی تجزیه‌پذیر

در مطالب کوتاه/نوشته شده در سال ۲۰۱۸ توسط
یادداشت زیر را یکی از خواننده‌های یوتوپیا برای ما ارسال کرده که با توجه به اهمیتش آن‌ را با کمی تغییر و ویرایش منتشر می‌کنیم.

🖋 مدتی پیش از یک فروشگاه زنجیرهای خرید کردیم. وقتی کیسههای پلاستیکی این فروشگاه را دیدم خیلی خوشحال شدم چون روی آنها با رنگ سبز نوشته شده بود: «این یک کیسهٔ تجزیهپذیر است.» به نظر میرسید که این نکته میتواند کمی از دغدغههای من نسبت به تاثیراتِ نامطلوبِ کیسههای پلاستیکی بر طبیعت بکاهد. با این حال کنجکاوی ما را بر این داشت تا موضوع را واکاوی کنم.

با استفاده از نشانی سایتی که روی این کیسهٔ پلاستیکی نوشته شده بود سعی کردم دربارهٔ آن در اینترنت بخوانم. اما آنچه که یافتم چندان برایم خوشایند نبود.

در اینجا لازم است که دو نوع اصلی پلاستیک تجزیهپذیر[۱]biodegradable plastic را از یکدیگر متمایز سازیم.

نوع اول پلاستیکهای تجزیهپذیر از مواد گیاهی تولید میشوند و عموماً «بیوپلاستیک»[۲]bioplastic نام دارند. این پلاستیکها را میتوان به کمک فرایندهایی نظیر کمپوست صنعتی[۳]industrial composting یا هضم بیهوازی[۴]anaerobic digestion تجزیه نمود. باید توجه داشت که بعضی از انواع بیوپلاستیکها ممکن است در شرایط معمولی بسیار کُند تجزیه شوند و عملاً تجزیهناپذیر باشند. با این حال این دسته از پلاستیک به واسطهٔ ماهیت عمدتاً گیاهیشان کمتر مایهٔ نگرانی هستند.

نوع دوم پلاستیکهای تجزیهپذیر، پلاستیکهای OXO-plastics نام دارند. این پلاستیکها همانند پلاستیکهای معمولی از مواد پتروشیمیایی مانند پُلیاتیلین[۵]polyethylene، پُلی پروپیلین[۶]polypropylene و پُلی استیرین[۷]polystyrene ساخته میشوند، منتها با اندکی افزودنی و تغییرات در فرایند تولیدشان. در این یادداشت دربارهٔ همین نوع از پلاستیکها صحبت میکنیم. کیسههایی که در برخی فروشگاههای ایران به عنوان تجزیهپذیر معرفی میشوند نیز در شمار همین نوع پلاستیکها هستند، یعنی از نوع OXO-Biodegradable. مواد تشکیل دهندهٔ آنها عمدتاً شبیه کیسههای پلاستیکی معمولی است؛ با این تفاوت که موادی به عنوان کاتالیزور به آنها افزوده شده است. ادعای تولید کنندگان پلاستیکهای OXO-Biodegradable این است که این کیسهها اگر در شرایط مناسب قرار بگیرند بسیار سریعتر از کیسههای پلاستیکی معمولی به قطعههای ریز تقسیم میشوند و سپس به طبیعت بر میگردند. این شرایط مناسب شامل وجود اکسیژن، گرما و اشعهٔ ماوراء بنفش است.

تولید کنندگان و حامیان این نوع پلاستیک عکسهایی منتشر کردهاند[۸]http://www.epi-global.com/img/file/plastic%20bag%20test.pdf که نشان میدهند چطور یک کیسه در مدت زمان چند ماه، به تکههای ریز تبدیل شده است. اما چیزی که این عکسها نشان نمیدهند این است که آیا این پلاستیکها واقعاً به شکلی بیخطر به طبیعت برمیگردند؟ یعنی آیا میتوانند در بازهٔ زمانی نسبتاً کوتاهی به موادی که بطور عادی در طبیعت وجود دارد تبدیل شوند؟

کمیسیون اتحادیهٔ اروپا[۹]European Commission برای این که سیاستهای مناسبی در مورد استفادهٔ پایا از انواع پلاستیکها وضع کند در مورد این نوع از پلاستیکها هم تحقیقاتی انجام داده و نتیجهٔ آن را در ژانویهٔ ۲۰۱۸ منتشر کرده است[۱۰]“A European Strategy for Plastics in a Circular Economy.” ۲۰۱۸٫ COM(2018) 28. COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS. Brussels: European Commission.. در قسمتی از این گزارش آمده است:

🖋
در مورد
پلاستیکهای oxo-degradable، هیچ مزیت محیطیِ قابل ملاحظهای نسبت به پلاستیکهای معمولی یافت نشده است. در حالیکه قطعهقطعه شدن سریع و تبدیل شدنشان به قطعات پلاستیکی بسیار کوچک، نگرانیهایی ایجاد میکند.

موضوع این است که این پلاستیکها با سرعت زیادی تبدیل به قطعات کوچک یا بسیار کوچک پلاستیکی میشوند. اما از نظر مولکولی هنوز پلاستیک باقی میمانند و قابلیت بازگشت به طبیعت را ندارند. این قطعات ریز و غیر قابل تجزیه میتوانند با سرعت بیشتری به آبها و از آن طریق به چرخههای غذایی انسان و سایر جانوران راه یابند.

هشدارهای منتشر شده توسط کمیسیون اتحادیهٔ اروپا به این معناست که ادعای تجزیهپذیری و سازگار با محیطِ زیست بودن کیسههای پلاستیک یاد شده یک حربهٔ تبلیغاتی همراه با ارائهٔ اطلاعات گمراه‌کننده است تا به این وسیله مواد پلاستیکی معمولی به عنوان پلاستیکهای بیخطر جا زده شوند. این کار—یعنی معرفی نادرست خصوصیتهای محصولات پلاستیکی—در آمریکا قابل پیگیرد قانونی است[۱۱]Harman, Greg. 2014. “Feds Warn Plastic Bag Makers over Misleading Biodegradable Claim.” The Guardian, October 31, 2014, sec. Guardian Sustainable Business. http://www.theguardian.com/sustainable-business/2014/oct/31/biodegradable-plastic-oxodegradable-bags-bioplastic-ftc-warning..

هدف ما در مجلهٔ یوتوپیا افزایش دانایی عمومی دربارهٔ مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی است. مطالب مجله با عشق انتخاب، ترجمه و منتشر می‌شوند. بهترین و تنها دلگرمی برای ما این است: مطالب ما را بخوانید، درباره‌شان فکر کنید، با ما حرف بزنید! توجه داشته باشید که انتشار مطالب در یوتوپیا به معنای تأییدِ بی‌قید‌ و شرطِ محتوای آن‌ها و یا حمایت از سوابق اجتماعی-سیاسی-فکری به‌وجودآورندگان‌شان نیست.


  1. biodegradable plastic 

  2. bioplastic 

  3. industrial composting 

  4. anaerobic digestion 

  5. polyethylene 

  6. polypropylene 

  7. polystyrene 

  8. http://www.epi-global.com/img/file/plastic%20bag%20test.pdf 

  9. European Commission 

  10. A European Strategy for Plastics in a Circular Economy.” ۲۰۱۸٫ COM(2018) 28. COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS. Brussels: European Commission

  11. Harman, Greg. 2014. “Feds Warn Plastic Bag Makers over Misleading Biodegradable Claim.” The Guardian, October 31, 2014, sec. Guardian Sustainable Business. http://www.theguardian.com/sustainable-business/2014/oct/31/biodegradable-plastic-oxodegradable-bags-bioplastic-ftc-warning

برو بالا