عملیات حفر «کانالِ نیکاراگوئه»[۱]Nicaragua Canal که قرار است اقیانوس‌های اطلس و آرام را به هم متصل کند از چند ماه پیش آغاز شده و قرار است تا ۵ سال دیگر تکمیل شود. این کانالِ عظیم که هزینهٔ احداث آن ۵۰ میلیارد دلار تخمین زده شده، با سرمایه‌گذاری یک شرکت چینی و طی قرارداد بیع متقابل ۵۰ ساله و قابل تمدید[۲]renewable 50-year concession که با دولت نیکاراگوئه بسته شده احداث و بهره‌برداری خواهد شد. کانال نیکاراگوئه پس از تکمیل ۲۷۸ کیلومتر طول خواهد داشت و عرض آن بین ۲۳۰ تا ۵۲۰ متر و عمق آن حدود ۲۸ متر خواهد بود. این پروژه همچنین به احداث یک دریاچهٔ مصنوعی به وسعت ۴۰۰ کیلومتر مربع احتیاج دارد تا آب لازم برای پر کردن آن را تأمین کند. اما بسیاری معتقدند حفر این کانال تقریباً قطعاً به مثابه یک فاجعهٔ زیست‌محیطی بزرگ با ابعاد و عواقب غیرقابل اندازه‌گیری خواهد بود.
دانشمندان و فعالان زیست‌محیطی نگرانی‌های بسیاری دربارهٔ این پروژهٔ عظیم دارند. عبور کانال از میان منطقه‌های حفاظت‌شده که تنوع زیستی و همبستگی اکوسیستم این منطقه‌ها را به خطر می‌اندازد از مهم‌ترین این دغدغه‌هاست. اما دغدغه‌های اقتصادی و اجتماعی نیز در کنار نگرانی‌های زیست محیطی وجود دارد. دریاچهٔ نیکاراگوئه که بخشی از مسیر کانال از میان آن عبور می‌کند (برای کم کردن طول مسیر حفاری) بزرگ‌ترین ذخیرهٔ آب شیرین سطحی در منطقهٔ آمریکای مرکزی است و علاوه بر آن زیست‌گاه گونه‌های متعدد گیاهان و جانوران آبزی است که در اثر تردد روزانهٔ کشتی‌های عظیم اقیانوس‌پیما در معرض آلودگی و تخریب قرار خواهد گرفت. در عین حال، این کانال از حاشیهٔ تالاب‌‌های سَن میگوئلیتو[۳]San Miguelito wetlands عبور می‌کند که اکوسیستمی غنی و شبکه‌‌ای در هم تنیده از رودخانه‌ها و باتلاق‌هاست. برای احداث این کانال جاده‌های دسترسی متعدد و جدیدی باید احداث شود که منجر به گسترش مناطق مسکونی و کشاورزی به نقاط بکر جنگلی خواهد شد. یک روزنامهٔ روسی هم قبلاً خبر از علاقهٔ روسیه به مشارکت در این پروژه داده بود. به این ترتیب حضور در این مگا-پروژه ابعاد ژئواستراتژیک نیز به خود گرفته است. برای درک بزرگی فاجعهٔ مدیریتی و زیست‌محیطی این پروژه به این نکته توجه کنید که پیش از آغاز عملیات این پروژه هیچ «ارزیابی اثرات زیست محیطی» (environmental impact assessment) صورت نگرفته است. انجام این نوع ارزیابی از کلیدی‌ترین و بدیهی‌ترین پیش‌نیازهای اجرای چنین پروژه‌های عظیمی است. فساد سیاسی و فقدان زیرساخت‌های قانونی و مدنی کافی زمینه را برای بروز یک «فاجعهٔ عظیم زیست محیطی» آماده کرده است. فاجعه‌ای که مطمئناً ابعاد زمانی و مکانی آن محدود به نسل امروز و کشور نیکاراگوئه نخواهد ماند.
بیشتر ساکنان فقیر منطقه نگاه دیگری دارند. از نظر آن‌ها این کانال به معنای افزایش رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی است. اما آیا در جهانی که سود-جویی و بهره‌برداری حداکثری از منابع طبیعی موتور محرکهٔ تحولات در قرن‌ها و به خصوص دهه‌های اخیر بوده، حق داریم فقیرترین و مظلوم‌ترین اتباع به حاشیه افتادهٔ نظام سرمایه‌داری جهانی را به خاطر اولویت دادن سود کوتاه مدت اقتصادی بر حفظ همبستگی اکوسیستم و پایایی[۴]sustainability در بلند-مدت سرزنش کنیم؟ هر چه باشد آن‌چه از این کانال عبور خواهد کرد تلفن‌های همراه، تی‌شرت، یخچال و سایر محصولاتی خواهد بود که ما به شیوه‌ای ظاهراً سیری‌ناپذیر «مصرف» می‌کنیم.
هدف ما در مجلهٔ یوتوپیا افزایش دانایی عمومی دربارهٔ مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی است. مطالب مجله با عشق انتخاب، ترجمه و منتشر می‌شوند. بهترین و تنها دلگرمی برای ما این است: مطالب ما را بخوانید، درباره‌شان فکر کنید، با ما حرف بزنید! توجه داشته باشید که انتشار مطالب در یوتوپیا به معنای تأییدِ بی‌قید و شرطِ محتوای آن‌ها و یا حمایت از سوابق اجتماعی-سیاسی-فکری به‌وجودآورندگان‌شان نیست.
برخی از ترجمه و ویرایش متن‌های منتشر شده در یوتوپیا توسط گروه ترجمه انجام می‌گیرد.
