Category archive

منتخب سردبیر - page 4

مطالب این دسته معمولاً توسط دست‌اندرکاران مجلهٔ یوتوپیا ترجمه یا تألیف می‌شوند و متن فارسی آن‌ها برای اولین بار در مجلهٔ یوتوپیا منتشر می‌شود. این مطالب عمدتاً محتوایی کلیدی و ماندگار دارند و خواندن عمیق و با دقت آن‌ها اکیدآً توصیه می‌شود.

آن‌چه نمی‌توان با پول خرید

مرزهای اخلاقیِ بازار کجاست؟ آیا می‌توان همه‌ی ارزش‌های جامعه را به معرض فروش گذاشت؟ در این نوشته‌ مایکل سندل فیلسوف و مدرسِ آمریکایی در این‌باره صحبت می‌کند. او کتابی هم به نامِ «آن‌چه پول نمی‌تواند بخرد: مرزهای اخلاقیِ بازار» نوشته است.

حادثه، پسماند و سلاح: انرژی هسته‌ای به ریسک‌هایش نمی‌ارزد

پیرامونِ انرژیِ هسته‌ای حرف‌های مثبت و منفیِ زیادی زده می‌شود، اما گروهِ روزافزونی از کارشناسان معتقدند که ریسک‌ها و هزینه‌های این فن‌آوری (در مقایسه با سایرِ گزینه‌های تجدیدپذیرِ تولید انرژی) بیش از اندازه زیاد است. در این نوشته یکی از کارشناسانِ منتقدِ‌ انرژیِ هسته‌ای ایرادهای وارده به آن‌را جمع‌بندی می‌کند.

تولد بدون جراحی: چطور زایمان طبیعی از زنان دریغ شد

این مطلب نوشته‌ی پَت توماس روزنامه‌نگار و نویسنده‌‌ی چندین کتاب در حوزه‌ی بارداری و زایمان است. او معتقد است که «در نظامِ پزشکیِ امروز، حتی در جوامع پیشرفته‌ مانند انگلستان، زنان به مثابه بیمار و نه کسی که به زودی مادر می‌شود معاینه، ارزیابی و درمان می‌شوند؛ بنابراین تعجبی ندارد که از زایمانِ طبیعی وحشت کنند.» او این پرسش را مطرح می‌کند که آیا فرایندِ بارداری و زایمان به کسب‌ و کاری شدیداً پزشکی‌شده تبدیل نشده است؟

اخلاق زمین

آلدو لئوپولد در این نوشته مقوله‌ی اخلاقِ زمین را معرفی می‌کند و مبانی فرگشتی و اکولوژیکِ آن‌را شرح می‌دهد. این نوشته بعد از گذشت بیش از نیم قرن که از زمانِ نگارشِ آن می‌گذرد، در شمار تأثیرگذارترین مطالب نوشته شده در حوزه‌ی حفاظت از محیطِ زیست است.

جداکردنِ صلح از توسعه

در این نوشته‌، ایوان ایلیچ (فیلسوف و منتقدِ اجتماعی اتریشی-آمریکایی) با مراجعه‌ای موجز و تلفیقی به تحولاتِ قرنِ دوازدهم اروپا تا امروز، ریشه‌های تاریخی مفهوم «توسعه» را نشانه می‌گیرد و نشان می‌دهد که توسعه به کمکِ‌ اتحاد با آن‌چه او «صلحِ اقتصادی» می‌خواند تبدیل به اسلحه‌ای خطرناک علیهِ خودبسندگی و معیشت تمامِ مردمِ جهان شده است. فرایندی که مردمانِ جهان را به مصرف‌کنندگانِ منفعلِ کالاها و خدماتِ صنعتی تبدیل می‌کند؛ با حذفِ جنسیت از کارِ صنعتی و ایجادِ کارِ سایه، جنگی تمام عیار بین زن و مرد به وجود می‌آورد؛ و مروج اعمالِ خشونت علیهِ محیطِ زیست و منابعِ مشترک است.

عواملِ اصلیِ گرمایشِ زمین به روایت نمودار

دمای میانگینِ سطحِ زمین از ۱۸۸۰ تاکنون نزدیک به یک درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یافته است، پدیده‌ای که به گرمایش جهانی و به تعاقبِ آن تغییر اقلیم شهرت دارد. شواهدِ زیادی وجود دارد که انتشارِ گازهای گل‌خانه‌ای در اثر فعالیت‌های انسان را علتِ بروزِ گرمایش جهانی می‌داند. اما شکاکیون، ضمنِ رد یا کم اهمیت دانستنِ نقشِ انسان در این رابطه، عواملِ طبیعی را دلیلِ اصلی گرمایش جهانی می‌دانند. اما آیا این دلایل می‌توانند افزایش روزافزون دمای سطحی کره‌ی زمین را توضیح بدهند؟ در این نوشته با استفاده از آمار و ارقام و رسمِ چند نمودار ساده نقشِ فرایندهای صنعتی و طبیعی را در گرمایشِ جهانی بررسی می‌کنیم. داده‌های موردِ استفاده در این نمودارها بر اساس یافته‌های یکی از موسسه‌های زیرمجموعه‌ی ناسا گردآوری شده‌اند.

توسعه‌‌ی مدرن و مراحلِ شش‌گانه‌ی دگردیسی نگاه‌ِ غرب به بیگانه‌

این مطلب ترجمه‌ی صفحه‌هایی از کتابِ «کارِ سایه» نوشته‌ی ایوان ایلیچ فیلسوف و منتقدِ اجتماعی اتریشی است. در این نوشته او به ریشه‌‌ی مفهوم «توسعه‌ی مدرن» می‌پردازد و آن‌را به شش مرحله از دگردیسی نگاهِ غرب به دنیای خارج از خود متصل می‌کند. نوشته‌های ایلیچ فشرده هستند و اگر چه نسبتاً ساده می‌نویسد، اما گستردگی معنایی حوزه‌ای که پوشش می‌دهد کارِ ترجمه‌ی آثار او را دشوار می‌سازد. به اعتقادِ ما، تفکراتِ ایلیچ به واسطه‌‌ی دانشِ گسترده‌ و تحلیل‌های جسورانه، خلاق و موشکافانه‌ای که ارائه می‌دهد ریشه‌هایِ بحرانِ اکولوژیک و اجتماعی دورانِ معاصر را نشانه می‌گیرد.

ریشه‌ی اکولوژیکِ جنگِ داخلی در سوریه

این مقاله‌ نوشته‌ی «جیانلوکا سرا»، فعال محیط زیست و محقق است. او بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ از طریق سازمان‌های بین‌المللی مختلف در سوریه شاغل بوده و دولت سوریه را در پیشبرد برنامه‌های حفاظت از محیط زیست یاری می‌کرده است. او معتقد است که جنگ داخلی در سوریه نتیجهٔ گسترش بیابان و تخریب اکولوژی شکنندهٔ دشت‌های سوریه است. فرایندی که از ۱۹۵۸ یعنی زمانی که دروازه‌ی «سرزمین‌های مشترکِ متعلق به قبایل بادیه‌نشین» به روی چرای نامحدود دام‌ها گشوده شد، آغاز گردید. این امر نه تنها به فروپاشی اکوسیستم منطقه انجامید، بلکه نهایتاً منجر به تخلیه‌ی منابع آب و از میان رفتن کشاورزی منطقه‌های وسیعی از سوریه نیز شد. شکستِ دولت سوریه در یافتن راه‌کاری برای جلوگیری از این روند تخریبی، در نهایت به آشوب اجتماعی و جنگ داخلی انجامید.

دامِ تأثیرهای جانبی: چگونه پیشرفت خودکشی می‌کند؟

پیشرفت چیست؟ تکنولوژی‌های پیچیده‌تر چگونه می‌توانند منجر به سودآوری بیشتر شوند؟ در این نوشته با استفاده از مفهوم اقتصادی «تأثیرات جانبی» با نظریه‌ای جسورانه نسبت به مفهوم پیشرفت و شرایطِ آن آشنا می‌شویم: پیشرفت نامتنهاهی یک توهم است و به نابودی سیستم‌های کلانی که پشتیبان حیات اقتصادی اجتماعی ما هستند منجر می‌شود.

خاکِ خوب

طوفان‌های گرد و غبار چه هستند و چرا رخ می‌دهند؟ رابطه‌ٔ بین کشاورزی و فرسایش خاک چیست؟ آیا روش‌های نامناسب مدیریت خاک می‌توانند منجر به خشکسالی یا بروز طوفان‌های گرد و غبار شوند؟ ... در این نوشته، نویسنده ضمن شرح بحران بزرگی که در دههٔ‌ ۱۹۳۰ در پی بروز طوفان‌های گرد و غبار در منطقه‌هایی وسیع از آمریکا رخ داد، به اهمیت خاک و شیوه‌های مدیریت درست آن می‌پردازد. با وجودی که از آن دوران تاکنون پیشرفت‌های مهمی در زمینهٔ روش‌های مدیریت خاک داشته‌ایم، نرخ از دست رفتن خاک در اثر فرسایش در اغلب نقاط جهان حتی در منطقه‌های توسعه‌یافته‌ای نظیر آمریکای شمالی و اروپای غربی به شکلی نگران کننده بالاست. در عین حال، از دست رفتنِ خاک در اثر تخلیهٔ مواد آلی، انتشار مواد سمی در خاک، افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو و بارش باران‌های اسیدی نیز روی اکوسیستم خاک و تنوع زیستی آن تاثیرات مهمی می‌گذارند.

تحصیلات برای چیست؟

هدف تحصیلات چیست؟ آیا تحصیلات به ذات خود ارزشمند است؟ آیا این‌که معلومات خودمان را به واسطه‌ی درس خواندن بیشتر کنیم لزوماً به معنای این است که کار خوب و مفیدی انجام داده‌ایم؟ از نظر «دیوید اُر»، مفهوم تحصیلات - دست کم به آن معنی که امروز آن‌را می‌شناسیم - باید واکاوی و نقد شود. او ضمن بر شمردن شش اسطوره‌ که در سیستم‌های آموزشی دنیای مدرن نهادینه شده‌اند، درباره‌ی ضرورت گنجانیده شدن مبانی سواد اکولوژیک در برنامه‌ی درسی مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها و آموزش «همگانی» آن صحبت می‌کند.

برو بالا