1395

در این یادداشت نویسنده ضمنِ معرفیِ ایده‌ی «بیراهه‌ی تولیدِ صنعتی» ارتباطِ آن‌را با نقدِ ایوان ایلیچ از جوامعِ صنعتی شرح می‌دهد. در این‌جا «بیراهه» به معنایِ خارج شدن موقت از مسیرِ اصلی است، با این قصد که این کار رسیدن به هدفِ اصلی را ساده‌تر کند. انسان (همچون خداوندگارش) قادر است برایِ رسیدن به هدفی والاتر، مسیرِ خود را دورتر کند و به بیراهه برود. اما مشکل از آن‌جا آغاز می‌شود که او هدفِ اصلی را فراموش کند و در بیراهه گم شود.

عنوانِ اصلیِ مطلبِ زیر، که به شکلی بیانیه‌گون تدوین شده، «بیانیه‌ای برای پایانِ آرمان‌شهرها: شهرها به مثابهِ سیستم‌هایی زنده» است. نویسنده از شهرِ سالم به مثابهِ مکانی برای ملاقات، مشارکت و اتصال یاد می‌کند، نگرشی که ارائه‌ی روایتی نوین از شهر را طلب می‌کند.

بسیاری از ما ایرانیان حمام‌هایِ عمومی را تجربه کرده‌ایم، با اصطلاحاتی نظیرِ «خزینه» یا «دلاک» آشنا هستیم و به شکلی آشنا از اماکنی نظیرِ حمامِ فین در کاشان، حمامِ شیخ‌بهایی در اصفهان، یا حمامِ وکیل در شیراز بازدید می‌کنیم. نویسنده در این یادداشت به ما یادآوری می‌کند که هنرِ در حالِ زوالِ استحمامِ عمومی منحصر به ایرانیان نبوده است و شاید بنا به ضرورت‌هایِ اجتماعی و زیست‌محیطی یا بحرانِ آب لازم باشد به احیایِ آن بیاندیشیم و از نابودی روزافزونِ آن‌ جلوگیری کنیم.