Tragedy of the commons

«تراژدی همدارها» یا «تراژدی منابع مشترک» (tragedy of the commons)، یکی از مفاهیمِ مهم در اقتصاد و بوم‌شناسیِ انسانی^{[۱]Human Ecology} است و به وضعیتی اشاره دارد که یک منبعِ مشترک و متناهی بین تعدادِ زیادی از مصرف کننده‌ها وجود داشته باشد و ایشان در برابر این تصمیم قرار بگیرند که تا چه اندازه از آن منبع مشترک استفاده کنند. منبع مشترک می‌تواند مواردی چون دریایی که از آن ماهی می‌گیرند، جنگلی که از چوب درختان آن استفاده می‌کنند یا جو زمین که در آن گازهای گلخانه‌ای را منتشر می‌کنند باشد که مصرفِ بی‌رویهٔ آن‌ها موجب به خطر افتادن پایایی^{[۲]sustainability} آن‌ها می‌گردد. در این شرایط افراد در برابر این دوراهی قرار می‌گیرند که آیا برای حفظِ این منابع مشترک در بلند مدت از برداشت‌های خود بکاهند، یا این‌که برای بالا بردن منافع شخصی خود و پیش‌گیری از عقب‌افتادن از دیگرانی که در حال استفاده از این منابع هستند و دیر یا زود آن را به پایان می‌رسانند، به برداشت حداکثری از آن بپردازند.

نظریهٔ تراژدی منابع مشترک پیش‌فرض‌هایی در مورد انگیزه‌های انسانی، قواعد حاکم بر استفاده از منابع مشترک و ویژگی‌های منبع مشترک دارد. با این وجود شرایط در عمل معمولاً پیچیده‌تر است و انگیزه‌های انسانی نیاز به بررسی بیشتری دارد، همچنین قواعد حاکم بر منابع مشترک واقعی اغلب اجازهٔ استفادهٔ آزاد به همه را نمی‌دهند و نیز سامانه‌های منابع به گونه‌ای هستند که در برابر برداشت‌های انسان واکنش‌های پویا از خود نشان می‌دهند. نتیجهٔ این عوامل این است که بر خلاف نظریهٔ «گرت هاردین»^{[۳]Garrett Hardin} که مبدع این مفهوم است^{[۴]Hardin, G., 1968. The Tragedy of the Commons. Science 162, 1243–۱۲۴۸٫ doi:10.1126/science.162.3859.1243}، در بسیاری از موارد با یک تراژدی مشابه آن‌چه در تراژدی منابع مشترک پیش‌بینی شده است روبه‌رو نمی‌شویم. تراژدی وقتی رخ می‌دهد که با ذهنیتی اقتصادی با یک همدارِ مدیریت‌نشده برخورد کنیم.

نگاه کنید به همدارها (commons)

نسخهٔ قابل چاپ