کبوترخانه راه‌کاری ساده، ارزان، مؤثر و کم‌عارضه است که نیاکانِ ما به کمکِ آن کشاورزیِ بومیِ ایران را رونق بخشیدند و هزاران سال ادامه دادند. در این نوشتهٔ کوتاه با این راهِ حلِ هوشمندانه و زیبا آشنا می‌شویم.
دوچرخه‌سواری در قلهٔ تلاش‌هایِ انسان جای دارد. فعالیتی که تقریباً هیچ تأثیرِ منفی بر محیطِ زیست ندارد و در عینِ حال فرد را قادر می‌سازد که مسافت‌هایِ قابلِ توجهی را بدونِ ایجادِ مزاحمت برایِ دیگران طی کند. دوچرخه ازدواجِ بی‌نظیرِ فن‌آوری و انرژیِ انسان است.—جرمی کربین.
«همدار» یا «همداشته» (the commons)، یک اسمِ جمع و مفهومی بسیار کلیدی است که در این نوشته آن‌را از زبان یکی از فعالان و نظریه‌پردازانِ این حوزه معرفی می‌کنیم. پیش از خواندنِ متن به سه نکته توجه داشته باشید. یکی این‌که، متأسفانه، the commons با سطحی‌نگری و سهل‌انگاریِ ویژه‌ای به عنوانِ «منابعِ مشترک» به جامعهٔ فارسی‌زبان معرفی شده است. شاید یکی از دلایلِ این سهوِ لِسان، یکسان گرفتنِ دو واژهٔ common (به معنایِ مشترک) و the commons (به معنایِ همدار که پیشنهادِ ماست) با یکدیگر باشد. به هر حال، همدار مفهومی عام‌تر و بنیادی‌تر از منابع است: بر خلافِ منابع که موجودیتی اساساً اقتصادی هستند، همدارها صرفاً اقتصادی نیستند—اگر چه می‌توانند دربرگیرندهٔ آن باشند. نکتهٔ دوم این است که به واسطهٔ دلایلی تاریخی، بسیاری از مخاطبان به محضِ مواجه شدن با مفهومِ «همدار»، به یادِ مفهومِ «تراژدیِ منابعِ مشترک»—در واقع «تراژدی همدارها»—می‌افتند و در نتیجه به عمق و گستردگیِ این مفهومِ بنیادی و کلیدی توجهِ کافی مبذول نمی‌دارند. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم یکی از مهم‌ترین و بلندمدت‌ترین اهدافِ ما در مجلهٔ یوتوپیا معرفیِ این مفهومِ بنیادی و باطل کردنِ تصوری باشد که همدارگریْ را مرادف با تخریب، سوءبرداشت و تراژدی می‌داند. در نهایت، نکتهٔ سوم این است که همدار مفهومی گسترده است که ابعادِ آن را نمی‌توان در یک یادداشتِ کوتاه باز کرد و همین متنِ کوتاه نیز حاوی تعدادِ زیادی مفهوم و واژهٔ نسبتاً جدید در زبانِ فارسی است که طبعاً باید به تدریج دربارهٔ آن‌ها صحبت کرد و معادل‌های انتخابی را اصلاح نمود. بنابراین، این یادداشت را باید به عنوان یک مقدمهٔ کوتاه، یک نوشتهٔ مرجع برایِ استفادهٔ مجدد در آینده و دریچه‌ای به سویِ کنجکاویِ بیشتر و خودآموزی در نظر گرفت.
راهِ حل‌های خوب چه راهِ حل‌هایی هستند و چه خصوصیت‌هایی دارند؟ این یادداشتِ کلاسیک و ماندگار توسط وِندل بری، شاعر، نویسنده و مزرعه‌دارِ آمریکایی نوشته شده است. او سه نوع راهِ حل را معرفی می‌کند: (۱) راهِ حل‌هایِ بدی که منجر به بروزِ مجموعهٔ نوینی از مشکلات می‌شوند، (۲) راهِ حل‌هایِ بدی که فوراً وضعیتِ مشکلِ کنونی را بدتر می‌کنند؛ و (۳) راهِ حل‌هایِ خوب که در هارمونی با الگوهای بزرگ‌تر عمل می‌کنند. او به کمکِ چند مثال از کشاورزی و دامداریِ صنعتی برخی از مهم‌ترین خصوصیت‌های یک راه حلِ خوب را بر می‌شمارد و معیارهایی چهارده‌گانه برای آن ارائه می‌دهد. اگر چه تمرکزِ متن بر کشاورزی و دامداری است، اما بینش و درون‌مایهٔ آن به حوزه‌های دیگر صنعتی و اجتماعی نیز مربوط می‌شود.
حمل‌و‌نقلِ هوایی نقشی مهم در جهانِ امروز بازی می‌کند. هویُل رایو، هنرمندِ کره‌ای در این عکس-طرح به نام «فرودگاه» به شکلِ همزمان به تِم‌هایی نظیر حمل‌و‌نقلِ هوایی، تغییر اقلیم و توریسم اشاره می‌کند. این تصویر از لایه‌های مختلفی تشکیل شده که در زمان‌ها و مکان‌های مختلفی تهیه شده‌اند. کنار هم قرار دادن این زمان‌ها و مکان‌های مختلف در فرودگاه، همخوانی معنایی دارد. بدون فرودگاهْ جهانی‌شدن ممکن نمی‌بود؛ اما فرودگاه موقعیتی است که در آن مکان‌های مختلف بی‌آن‌که پیوندی تاریخی با یکدیگر داشته باشند در هم تنیده و فشرده می‌شوند. فرودگاه یک نامکانِ است، نامکانی رنگارنگ، پر سروصدا و خشن.
برخلافِ وعده‌های چشم‌گیر طرف‌دارانِ افزایشِ کارآییِ فن‌آوری‌ها و محصولات، افزایشِ کارآیی معجزه نمی‌کند و تضمینی برای حرکت به سویِ جامعه‌ای پایاتر نیست. آنچه سیاست‌های مبتنی بر افزایشِ کارآیی را ذاتاً آسیب‌پذیر می‌سازد پدیده‌ای است به نامِ «اثرهایِ بازگشتی». نویسنده‌های این یادداشت، ولفگانگ ساکس و تیلمَن سانتاریوس، ضمن شرح این پدیدهْ تأکید می‌کنند که اتخاذِ سیاست‌هایِ مبتنی بر بَسَندگی می‌تواند اثرهایِ بازگشتی را محدود کند: افزایشِ کارآیی فقط وقتی موثر خواهد بود که در چارچوبِ بسندگی قرار داشته باشد.
این‌روزها کمتر از ایوان ایلیچ و نقدهای خیره‌کننده‌اش از ساختارهای جهان مدرن می‌شنویم؛ مگر در برخی محافل آموزشی و مرتبط با کتابِ مشهورِ او یعنی «مدرسه‌زُدایی از جامعه». اما این کتاب فقط بخشِ کوچکی از نظامِ انتقادی اوست؛ نظامی که صداقت، ژرفا، و روشن‌بینیِ آن بسیار کم‌نظیر است و روز به روز بیشتر به کار ما مربوط می‌شود. درست به همین دلیل است که باید بیشتر دربارهٔ آنچه ایوان ایلیچ آن‌را رسالتِ فکری خویش می‌دانست بیاندیشیم: نقدِ تاریخمندِ قطعیت‌های جهان مدرن. در این یادداشت با مجموعهٔ نسبتاً گسترده‌تری از افکار او آشنا می‌شویم.
خلوت کردن کمدِ لباس‌ها راهِ حلی است که قطعاً از آن لذت خواهید برد. شکی نیست که موثرترین و بهترین روش برای خلوت کردن کمدِ لباس‌هایتان این است که از خریدن لباسِ جدید پرهیز کنید تا لباس‌های فعلی به تدریج کهنه و از رده‌خارج شوند و به این ترتیب از تعداد و حجم لباس‌هایتان کاسته شود. اما در کوتاه‌مدت، کارهای دیگری نیز می‌توانید انجام دهید. ایده‌های زیر به شما کمک خواهند که کمدِ لباس خلوت‌تری داشته باشید.
بعد از نیوزیلند، هندوستان دومین کشوری در جهان شد که به رودخانهها موقعیتی انسان‌گونه اعطا می‌کند. دادگاهی در ایالت اوتاراکند واقع در منطقهٔ هیمالایا چنین حکم کرد: رودهای جَمُنا و گَنگ موجوداتِ زندهٔ انسانی هستند. این رودخانهها در حال از دست دادن هستی‌شان هستند و وقت آن رسیده که اقداماتی خارق‌العاده برای مراقبت و محافظت از آن‌ها انجام گیرد.
چندی پیش گزارشی کلیدی و تاریخ‌ساز توسط یکی از نهادهای سازمان ملل به نام «کمیسیون اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل برای آسیای غربی» منتشر شد که چنین نتیجه گرفت: «اسرائیل یک رژیم آپارتاید برپا کرده که کل مردم فلسطین را تحت سلطهٔ خود درآورده است.» این گزارش از این جهت اهمیت دارد که نخستین باری است که یکی از نهادهای سازمان ملل در گزارشی رسمی دولت اسرائیل را یک «رژیم آپارتاید» خطاب می‌کند. اما این گزارش از دو جنبهٔ دیگر نیز اهمیت دارد. یکی این‌که برخلاف اغلب گزارش‌هایی که به مسألهٔ فلسطین می‌پردازند، نگاهی جامع‌نگر، تاریخ‌مند و حقوقی دارد و معضل فلسطین را به صورت کامل در نظر می‌گیرد و با زبانی ساده، کوتاه، مستند و شیوا شرح می‌دهد؛ نه به صورت اتمیزه شده و از یک مقطع تاریخی خاص، مثلاً ۱۹۶۷ به این‌سو. از این نظر، این گزارش یک معرفی عالی برای کسانی است که می‌خواهند با وضعیت اسرائیل آشنا شوند، اما در میان انبوه مطالبی که اغلب با کم‌اطلاعی، خودسانسوری، کم‌اعتباری و یا غرض‌ورزی منتشر می‌شوند سردرگم هستند و نمی‌توانند تصویر کاملی از آپارتاید اسرائیلی به دست بیاورند. علاوه بر این، ما در قبال این گزارش مسئول هستیم، چرا که با دانستن آنچه در آن نوشته شده، دیگر نمی‌توانیم نسبت به آن بی‌تفاوت باشیم و مسئولیت اخلاقی داریم که به هر روشی که در دسترس‌مان هست سعی کنیم پروندهٔ آپارتاید اسرائیلی و ماهیت نژادپرستانهٔ این رژیم را افشا کنیم. در این‌جا ترجمهٔ قسمت نخستین این گزارش که چکیدهٔ مهم‌ترین یافته‌های آن است را منتشر می‌کنیم. با فشار آمریکا و اسرائیل، این گزارش بعد از مدتی کوتاه از وب‌سایت سازمان ملل برداشته شد، اما فایل کامل آن‌را می‌توانید از همین وب‌سایت دریافت نمایید.
دایناسورها قبل از انقراض چه می‌گفتند؟!