آیا تکنیک‌های جذبِ گازکربنیک از جو می‌توانند اقیانوس‌ها را نجات دهند؟

در مطالب کوتاه/نوشته شده در سال ۲۰۱۵ توسط

بسیاری از مدافعانِ ادامه‌ی استفاده از سوخت‌های فسیلی این طور استدلال می‌کنند که در آینده خواهیم توانست تکنیک‌هایی برای جذبِ گازکربنیک از جو اختراع کنیم. در نتیجه جای هیچ نگرانی نیست، چرا که مثلاً می‌توان تعدادِ زیادی درخت کاشت، آن‌ها را سوزانید و گازکربنیکِ حاصله را گردآوری و فشرده کرد و در نقطه‌ای دفن نمود. این کار باعث می‌شود که گازکربنیک منتشر شده توسطِ احتراقِ سوخت‌های فسیلی به زمین بازگردد. اما آیا این استدلال درست است؟ آیا می‌توانیم دل به چنین راهِ حل‌هایی ببندیم و همچون گذشته به سوزاندنِ سوخت‌های فسیلی ادامه دهیم؟

درست است که هیچ‌کدام از این روش‌ها هنوز عملیاتی نیستند، اما فرض کنیم در آینده‌ قادر به توسعه‌ی آن‌ها باشیم. آیا در این صورت خواهیم توانست بدونِ نگرانی به سوزاندنِ سوخت‌های فسیلی ادامه دهیم؟ چند دانشمندِ آلمانی در یک تجربه‌ی فکری[۱]thought experiment که به تازگی در نشریه‌ی نیچر منتشر شده[۲]Mathesius, S., Hofmann, M., Caldeira, K., Schellnhuber, H.J., 2015. Long-term response of oceans to CO2 removal from the atmosphere. Nature Clim. Change advance online publication. doi:10.1038/nclimate2729، نشان داده‌اند که راه‌ِحل‌های تکنیکی (technofix) برای کاهش گازکربنیک منتشر شده در جو زمین به حدی که به صورتِ موثری روندِ گرمایشِ جهانی و اسیدی شدنِ اقیانوس‌ها را کاهش دهد کافی نیستند. این محققان این طور نتیجه گرفته‌اند که بهترین راهِ حل برای مقابله با گرمایشِ جهانی و اسیدی شدنِ اقیانوس‌ها پایان دادنِ به احتراقِ سوخت‌های فسیلی است. به عبارت دیگر، حتی اگر بتوانیم راه‌حل‌های مهندسیِ زمین[۳]geoengineering solution برای جذبِ گازکربنیک منتشره در جو را عملیاتی کنیم، تاثیرِ آن‌ برای نجاتِ اقیانوس‌ها کافی نخواهد بود. بازتاب‌های شیمیاییِ آلودگی گازکربنیکی که در قرنِ جاری تولید کرده‌ایم تا هزاران سال باقی خواهند ماند، چرا که بخشِ بزرگی از گازکربنیکِ منتشر شده در جو وارد اعماقِ اقیانوس‌ها می‌شود و آن‌را اسیدی می‌کند. صرفِ نظر از این‌که چقدر گازکربنیک از جو جذب کنیم، آب‌های اسیدی سطحِ اقیانوس برای قرن‌ها و آب‌های اسیدی اعماقِ اقیانوس‌ها برای هزاران سال خارج از دسترس باقی خواهند ماند.

اقیانوس‌ها بیش از ۷۰٪ سطحِ زمین را پوشانده‌اند. تا سالِ ۲۵۰۰ دمایِ سطحی اقیانوس‌ها حدودِ ۵ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یافته و شیمیِ آب‌های اقیانوس به سوی اسیدی‌تر شدن حرکت خواهد کرد. ادامه‌ی حیاتِ ماهی‌ها و صدف‌ها در این شرایط بسیار دشوار خواهد بود.

هدف ما در مجلهٔ یوتوپیا افزایش دانایی عمومی دربارهٔ مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی است. مطالب مجله با عشق انتخاب، ترجمه و منتشر می‌شوند. بهترین و تنها دلگرمی برای ما این است: مطالب ما را بخوانید، درباره‌شان فکر کنید، با ما حرف بزنید! توجه داشته باشید که انتشار مطالب در یوتوپیا به معنای تأییدِ بی‌قید‌ و شرطِ محتوای آن‌ها و یا حمایت از سوابق اجتماعی-سیاسی-فکری به‌وجودآورندگان‌شان نیست.


  1. thought experiment 

  2. Mathesius, S., Hofmann, M., Caldeira, K., Schellnhuber, H.J., 2015. Long-term response of oceans to CO2 removal from the atmosphere. Nature Clim. Change advance online publication. doi:10.1038/nclimate2729 

  3. geoengineering solution 

برو بالا