آلباتروس‌های بلندپرواز

آلباتروس‌ها^{[۱]Albatross} بیشتر عمرِ طولانی‌‌شان را در آسمان‌ها و در حالِ پرواز سپری می‌کنند و مسافت‌هایی را طی می‌کنند که ابعادِ اقیانوس‌ها در مقایسه با آن کوچک به نظر می‌رسد. یک آلباتروس به طورِ متوسط در هر ماه ۲۴ هزار کیلومتر (بیشتر از نیمی از محیطِ زمین در منطقه‌‌ی استوا) و طیِ عمرش بیش از ۸ میلیون کیلومتر (حدودِ ۲۰ برابرِ فاصله‌ی زمین از ماه) پرواز می‌کند^{[۲]Weimerskirch, H., Cherel, Y., Delord, K., Jaeger, A., Patrick, S.C., Riotte-Lambert, L., 2014. Lifetime foraging patterns of the wandering albatross: Life on the move! Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, Charismatic marine mega-fauna 450, 68–۷۸٫ doi:10.1016/j.jembe.2013.10.021}. آلباتروس‌ها گردش‌گرانِ قهاری هستند و اغلب برای تأمینِ غذا برای جوجه‌هایشان چندین هزار کیلومتر (در یک سفر) بر فرازِ اقیانوس پرواز می‌کنند. در واقع، مسافتی که آلباتروس‌ها برای تأمینِ غذا برای جوجه‌هایشان در یک سفر طی می‌کنند ممکن است به سادگی به ۱۰ هزار کیلومتر (ده هزار) برسد. سرعتِ آن‌ها حینِ پرواز به ۱۳۰ تا ۱۴۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد. این پرنده‌های شگفت‌انگیز به معنی واقعی کلمه استادِ فنِ پرواز و پادشاهِ آسمانِ اقیانوس‌ها هستند.

آلباتروس‌ها معجزه‌ی طبیعت در مهندسیِ پروازند. بال‌های باریک و بلندشان همراه با بهره‌گیری‌شان از تکنیکی موسوم به «اوج‌گیریِ پویا»^{[۳]dynamic soaring}، آن‌ها را قادر می‌سازد که مسافتِ هزاران کیلومتر را بدون بال زدن پرواز کنند. آن‌ها زاویه‌ی بال خود را تغییر می‌دهند و از کوچکترین نوسانات در سرعت و جهتِ جریانِ باد برای ماندن در هوا استفاده می‌کنند. کارایی شیوه‌ای که به کار می‌برند بی‌نهایت زیاد است، تا حدی که انرژی مصرفی پرنده‌ی در حالِ پرواز به سختی بیشتر از انرژی‌یی است که در وضعیت نشسته‌ مصرف می‌کند. باد آن‌چنان عاملِ مهمی در شیوه‌ی زندگیِ آن‌هاست که می‌توان گفت آن‌ها عملاً با انرژی باد زندگی می‌کنند. نصبِ سنسورهای مکان‌یاب بر برخی گونه‌های آلباتروس‌ها نشان داده است که آن‌ها قادرند کره‌ی زمین را در فقط ۴۶ روز دور بزنند. آلباتروس‌ها بیش از ۸۰٪ عمرشان را در دریا سپری می‌کنند و فقط برای تولیدِ مثل به خشکی می‌آیند. نرخِ تولیدِ مثلِ آن‌ها پایین است و بسیاری از گونه‌ها یک سال در میان یک تخم می‌گذارند.

کارآمدی آلباتروس‌ها در پرواز و خودکفایی و تسلط‌شان بر زندگی‌شان در دریاها به حدی است که می‌توانند ماه‌ها در هوا باقی بمانند. اگر نیاز به تولیدِ مثل نمی‌بود می‌توانستند هرگز به خشکی باز نگردند، اما آن‌ها به خشکی باز می‌گردند. خشکی یا جزیره‌‌ی آشیانه اصطلاحاً جزیره‌ی آلباتروس‌ها نامیده می‌شود که در آن‌ هزاران آلباتروس آشیان دارند. دو یا چند سال طول می‌کشد تا یک آلباتروس بتواند جفتش را پیدا کند و آشنایی آن‌ها مراسم و جزییاتی مفصل دارد. پیوندِ یک زوجِ آلباتروس مادام‌العمر است و چنانچه یکی از آن‌ها کشته شود، سال‌ها طول می‌کشد تا دیگری بتواند زوجِ جدیدی بیابد. آلباتروس‌های جوان پس از یاد گرفتن پرواز و ترکِ جزیره‌ی آشیانه‌شان، سال‌ها در دریا می‌مانند و به خشکی باز نمی‌گردند. این زمان برای برخی از گونه‌های آلباتروس به بیش از ۵ سال می‌رسد.

آلباتروس‌ها در شمارِ درشت‌جثه‌ترین پرنده‌های قادر به پرواز هستند و جرمِ آن‌ها می‌تواند به حدودِ ۱۰ کیلوگرم برسد. گونه‌های بزرگِ‌ آلباتروس، بلندترین گسترگی بال^[۴]wingspan در میانِ پرندگان را دارند. فاصله‌ی بین نوکِ بال‌های این پرنده‌ها در وضعیتِ کاملاً افراشته به حدودِ ۳.۵ (سه و نیم) متر می‌رسد (با قدِ انسان که معمولاً کمتر از ۲ متر است مقایسه کنید). همچنین آن‌ها می‌توانند تا ۶۰ سال عمر کنند (بعضی انواع‌ِ آن‌ها تا ۸۰ سال). اگر چه اغلبِ جزیره‌های آشیان آلباتروس‌ها به مناطقِ حفاظت شده تبدیل شده است، نرخِ مرگ‌ و میرِ آلباتروس‌ها در دریا به واسطه‌ی فعالیت‌های انسان بسیار زیاد است. به عنوانِ مثال برآورد می‌شود که هر سال بیش از ۱۰۰ هزار آلباتروس به خاطر گرفتار شدن در خطوطِ ماهی‌گیری موسوم به قلاب طویل^{[۵]loneline fishing} که معمولاً برای صیدِ ماهی تون به کار گرفته می‌شود کشته می‌شوند.  به همین دلیل برخی گونه‌های آلباتروس در معرضِ انقراض قرار دارند.

نسخهٔ قابل چاپ